Jak rozpoznać i wspierać dziecko z zaburzeniami sensorycznymi?

Dzieci z zaburzeniami sensorycznymi często mają trudności z przetwarzaniem bodźców z otoczenia, co wpływa na ich zachowanie, emocje i funkcjonowanie w codziennych sytuacjach.

Zaburzenia sensoryczne mogą przejawiać się zarówno jako nadwrażliwość, jak i podwrażliwość na bodźce, co sprawia, że każde dziecko wymaga indywidualnego podejścia. Poniżej przedstawiamy charakterystyczne objawy tych zaburzeń oraz konkretne sposoby, które mogą pomóc w codziennym wsparciu.

Zaburzenia sensoryczne – typowe objawy

Dziecko z zaburzeniami sensorycznymi może reagować na bodźce w nietypowy sposób. Przykładowe objawy to:

• nadwrażliwość na dźwięki, zapachy lub dotyk, prowadząca do wycofywania się w obecności intensywnych bodźców,
• trudności z koordynacją ruchową i orientacją przestrzenną, co może powodować potykanie się lub niechęć do ruchu,
• problemy z koncentracją i łatwe rozpraszanie się, szczególnie w hałaśliwych miejscach,
• zachowania samostymulujące, np. machanie rękami, trzepotanie palcami, które pomagają dziecku radzić sobie z nadmiarem bodźców.

Rozpoznanie takich objawów wymaga uważnej obserwacji dziecka. Warto także skonsultować się z terapeutą zajęciowym lub psychologiem, aby uzyskać profesjonalną opinię i porady dotyczące diagnozy​

Sposoby wspierania dziecka z zaburzeniami sensorycznymi

1. Tworzenie przestrzeni sensorycznej
W domu można stworzyć dla dziecka przestrzeń wyciszenia, np. kącik z miękkimi poduszkami, zasłonami lub specjalnym namiotem. W takich miejscach dziecko może odpocząć od intensywnych bodźców, co przynosi mu ulgę. Używanie stonowanych kolorów i delikatnego oświetlenia również pomaga mu poczuć się bardziej komfortowo.

2. Rutyna i przewidywalność
Dzieci z zaburzeniami sensorycznymi często lepiej funkcjonują, gdy ich dzień jest uporządkowany i przewidywalny. Codzienne rutyny minimalizują stres związany z nieoczekiwanymi zmianami, co sprzyja poczuciu bezpieczeństwa. Warto opracować harmonogram dnia, np. ustalając stałe godziny posiłków, odpoczynku i snu

3. Zajęcia wspierające rozwój sensoryczny
Dzieci mogą korzystać z zajęć sensorycznych, takich jak malowanie palcami, zabawy w piasku czy ugniatanie mas plastycznych. Tego typu aktywności pomagają rozwijać integrację sensoryczną, jednocześnie dostarczając bodźców w kontrolowany sposób. Gry wymagające ruchu, takie jak balansowanie na jednej nodze, wspierają równowagę i koordynację ruchową.

4. Terapia integracji sensorycznej i zajęciowa
Terapia integracji sensorycznej (SI) to specjalistyczna metoda, która pomaga dziecku lepiej przetwarzać bodźce i poprawiać funkcjonowanie w różnych obszarach życia. Terapeuta zajęciowy przygotowuje dla dziecka indywidualny program, uwzględniając jego potrzeby i możliwości, co pomaga mu lepiej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami​

5. Wsparcie emocjonalne i edukacja rodziny
Zrozumienie, że trudne zachowania dziecka mogą wynikać z zaburzeń sensorycznych, jest kluczowe. Warto szukać wiedzy na ten temat, rozmawiać z innymi rodzicami i specjalistami, aby dowiedzieć się, jak najlepiej wspierać dziecko. Cierpliwość i wsparcie emocjonalne mogą wpłynąć pozytywnie na jego rozwój, budując więzi i wzajemne zaufanie.

Dlaczego wczesne wsparcie jest istotne?

Wczesna diagnoza i wsparcie dziecka z zaburzeniami sensorycznymi znacząco poprawiają jego funkcjonowanie w codziennych sytuacjach. Świadomość tych potrzeb pozwala tworzyć przyjazne otoczenie, które nie tylko sprzyja rozwojowi dziecka, ale też zmniejsza jego stres i wpływa na jego samopoczucie. Codzienne wsparcie i systematyczna praca z terapeutą przynoszą efekty, dając dziecku szansę na pełniejsze wykorzystanie swojego potencjału.

Kołdra obciążeniowa może również być pomocnym narzędziem terapeutycznym dla dzieci z zaburzeniami sensorycznymi. Jej działanie opiera się na głębokim nacisku, który wpływa na układ nerwowy, dając poczucie bezpieczeństwa i komfortu. Na dzieci z nadwrażliwością na bodźce kołdra sensoryczna działa jak „przytulenie”, co pomaga im się wyciszyć. Redukuje również poziom stresu i może ułatwić zasypianie. Badania wskazują, że głęboki nacisk stymuluje wydzielanie serotoniny i melatoniny – hormonów, które wspierają relaks i poprawiają jakość snu, co jest kluczowe dla codziennego funkcjonowania dziecka z trudnościami sensorycznymi.